فک بخش مهمی از بدن است که با کمک تاندون‌ها، استخوان‌ها و عضلات به وظایف خود عمل می‌کند. افرادی که دچار ناهنجاری فکی هستند در فعالیت‌های روزمره خود مانند صحبت کردن، تنفس، جویدن و.. دچار مشکل می‌شوند.
جراحی ارتوگناتیک یکی از انواع جراحی‌ها برای تصحیح ناهنجاری‌های اسکلتی صورت و فک است. این جراحی بر روی استخوان فکی انجام می‌شود و سبب تراز و بهبود وضعیت فک شده و طیف وسیعی از ناهنجاری‌های جزئی و عمده اسکلتی و دندانی را اصلاح می‌کند.
جراحی فک یا جراحی اتوسرجری، باعث بهبود صحبت کردن، تنفس و افزایش کیفیت جویدن مواد غذایی در بیمار می‌شود و در ظاهر و زیبایی فرد بسیار تاثیرگذار است. در این مقاله از وبسایت کینگ دنتال به معرفی جراحی ارتوگناتیک، مزایا، اهداف و تمام جوانب آن می‌پردازیم برای کسب اطلاعات بیشتر تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
جراحی ارتوگناتیک یا جراحی فک چیست؟ چه کاربردهایی دارد؟
در حقیقت می‌توان گفت جراحی ارتوگناتیک نوعی جراحی زیبایی ترمیمی است که بر روی استخوان فک و برای اصلاح فک و بر طرف کردن مشکلات و ناهنجاری‌ها انجام می‌شود و به طور خلاصه شامل تراز کردن فک بالا و پایین است. در این جراحی استخوان‌های فک تغییر موقعیت داده می‌شوند و به لحاظ زیبایی ظاهر چهره فرد بهبود می‌یابد.
افرادی که ناهنجاری‌های فکی دارند، علاوه بر مشکل ظاهری بعضا با مشکلات جویدن، تنفس و صحبت کردن مواجه می‌شوند که با انجام این جراحی مشکلات آن‌ها مرتفع و ظاهر چهره اصلاح خواهد شد. در جراحی ارتوگناتیک، جراح فک و صورت، استخوان‌های فک را قطع کرده با استفاده از سیم‌ها، پیچ‌ها و صفحات فلزی استخوان‌های فک را در جا و موقعیت درست قرار می‌دهد.
این جراحی ممکن است همراه با ارتودنسی انجام شود تا نتایج بهتر و مطلوب‌تری گرفته شود. جراحی ارتوگناتیک مشکلاتی نظیر اوربایت (فاصله زیاد بین فک‌ها)، اندربایت (کم بودن فاصله بین فک‌ها)، کراس بایت (عدم تطابق دندان‌های بالا و پایین) را بر طرف می‌کند و سبب بالا بردن کیفیت زندگی فرد و افزایش اعتماد به نفس می‌شود. از جراحی ارتوگناتیک در درمان بیماری‌های مادرزادی مانند شکاف کام و لب نیز استفاده می‌شود.
مراحل جراحی فک
قبل از جراحی معمولا لازم است تا بیمار یک دوره اولیه ارتودنسی برود تا دندانها در موقعیت مناسب قرار گیرند که این بخش از درمان با صلاحدید پزشک ممکن است چند ماه تا چند سال طول بکشد. جراح با استفاده از عکس‌های رادیوگرافیک، مدل‌های دندانی و برنامه‌های کامپیوتری پیشرفته، محل دقیق برش‌ها و تغیرات بر روی استخوان فک را مشخص می‌کند.
این جراحی با بیهوشی عمومی انجام شده و بنا به شرایط بیمار ممکن است شامل جراحی فک بالا، فک پایین و یا ترکیبی باشد. جراح برش‌هایی داخل دهان برای دسترسی به فک ایجاد می‌کند. لازم به ذکر است که هیچ گونه جراحت و اسکاری بر روی پوست صورت ایجاد نمی‌شود. استخوان‌ها مطابق با طراحی مشخص شده، تراشیده، قطع و یا جا به جا می‌شوند و با پیچ، سیم و صفحه فلزی در موقعیت جدید ثابت خواهند شد.
معمولا پس از جراحی بیمار ۲ الی ۳ روز تحت مراقبت و در بیمارستان می‌ماند. دوره نقاهت پس از جراحی چند هفته تا چند ماه است و بعد از بهبودی ممکن است ارتودنسی دنباله‌دار برای بیمار تجویز شود تا دندانها در موقعیت درست قرار گیرند. پیشنهاد می‌شود که بعد از عمل برای دریافت نتیجه مطلوب و بهبودی کامل به طور منظم به پزشک مراجعه کنید.
اهداف جراحی ارتوگناتیک
جراحی ارتوگناتیک یک روش جراحی پیچیده و بسیار حساس است که معمولا با هدف رفع مشکلات فکی و دهانی انجام می‌شود. اهداف جراحی ارتوگناتیک متنوع و مختلف هستند. دراین بخش به اصلی‌ترین و مهمترین اهداف جراحی فک یا جراحی ارتوگناتیک اشاره می‌کنیم.
- زیبایی
- تصحیح اختلالات صدا
- تصحیح ناهنجاری‌های فکی
- بهبود عملکرد فک و دهان
- تصحیح اختلالات گازگیری و جویدن
- کاهش سایش و فرسایش دندان
- بهبود تنفس
- افزایش اعتماد به نفس
اهداف جراحی برای هر بیمار متفاوت است و بنا به نیازهای فردی، شرایط دندانی و فکی و زیبایی فرد انجام می‌شود. برای رسیدن به بهترین نتایج معمولا باید گروهی از متخصصین اعم از جراحان فک و صورت، ارتودنتیست‌ها و حتی روانشناسن برنامه‌ریزی و درمان دقیق انجام دهند.
آمادگی‌های لازم قبل از جراحی فک چیست؟
اقدامات قبل از جراحی در روند و نتیجه جراحی بسیار تاثیرگذارند و در روند درمان و گرفتن نتیجه مطلوب بسیار موثر هستند. برخی از مهمترین اقدامات قبل از جراحی فک به شرح زیر است:
- مشاوره با جراح و ارتودنتیست
- انجام آزمایشات کامل پزشکی
- رعایت رژیم غذایی
- پرهیز از دخانیات و الکل
- رعایت دستورالعمل‌های پزشک
جراحی فک یا ارتوگناتیک به چه افرادی توصیه می‌شود؟
برای مشخص شدن اینکه فرد به جراحی ارتوگناتیک نیاز دارد یا نه، حتما باید به توسط پزشک متخصص مراجعه شود تا پس از بررسی‌های لازم پزشک تصمیم بگیرد که فرد مناسب برای جراحی فک هست یا نه. از آنجا که جراحی ارتوگناتیک طیف وسیعی از مشکلات و ناهنجاری‌ها را اصلاح می‌کند، افراد زیادی می‌توانند از این عمل به نفع بهبود وضعیت و شرایط خود استفاده کنند. به طور کلی افراد با شرایط زیر کاندید جراحی ارتوگناتیک هستند.
- افراد دارای ناهنجاری فک و صورتی
- اختلالات بایت
- تنفس دهانی مزمن
- آسیب به فک یا صدمات مادرزادی
- اختلالات فکی و صورتی
- آپنه خواب انسدادی
- عملکرد ضعیف مفصل گیجگاهی فکی
- شکاف لب و کام
- انحراف فک
جراحی فک برای چه کسانی مناسب نیست؟
مشکل برخی از افراد ممکن است با درمانهای ارتودنسی و یا نظیر آن بر طرف شود. همچنین کودکان به دلیل اینکه در سن رشد قرار دارند، مناسب عمل جراحی فک نیستند چرا که برای جراحی ارتوگناتیک باید رشد استخوانی متوقف شده باشد. در نظر داشته باشید که برخی افراد نیز به دلیل شرایط جسمی و بدنی نمی‌توانند عمل‌های جراحی سخت انجام دهند.
نشانه‌های نیاز به جراحی ارتوگناتیک چیست؟
قطعا تشخیص نیاز به جراحی به عهده پزشک متخصص است ولی نشانه‌ها و علائمی وجود دارند که در صورت مشاهده و مواجه شدن با آن‌ها احتمال نیاز به جراحی ارتوگناتیک وجود دارد. رایج‌ترین این نشانه‌ها عبارت‌اند از:
- مشکل در گاز گرفتن و بلع
- مشکلات کلامی
- ظاهر نامتعارف فک و صورت
- چانه عقب یا بیرون زده
- روی هم قرار نگرفتن لب‌ها در حالت استراحت
- آپنه خواب
- تنفس دهانی مشکل
- درد فک
- ساییدگی دندانها
توصیه می‌شود در صورت مشاهده هر کدام از این نشانه‌ها حتما با پزشک و جراح متخصص مشورت کنید.
مزایای جراحی ارتوگانیک
جراحی ارتوگناتیک یک روش جدی و مهم در اصلاح مشکلات فک و دهان است که دارای مزایای زیاد و ارزشمندی است که نه تنها در بعد سلامت فیزیکی فرد نقش دارند بلکه سبب افزایش اعتماد به نفس و بهبود کیفیت زندگی اجتماعی فرد نیز می‌شود. مهمترین مزایای جراحی ارتوگناتیک عبارت‌اند از:
بهبود عملکرد جویدن: در پی عمل جراحی فک تماس دندانها بهتر شده و غذا بهتر جویده می‌شود و غذایی کمتری بین دندانها گیر می‌کند.
افزایش اعتماد به نفس: پس از جراحی ارتوگناتیک مشکلات فک و اسکلت آن بر طرف شده و بر زیبایی چهره فرد و روابط اجتماعی تاثیر بسیار می‌گذارد که سبب افزایش اعتماد به نفس فرد خواهد شد. به عبارتی می‌توان گفت جراحی فک بر روی زیبایی صورت معجزه می‌کند و حتی روی صدا و طرز صحبت کردن فرد نیز تاثیر به سزایی دارد.
تسکین درد در بیماران ناهنجاری‌های فکی: بعد از عمل فک، فشار وارد به فک و مفصل فک برداشته شده و سردرد، گردن درد، درد فک ناشی از این فشار بر طرف می‌شود.
بهبود تنفس: تنفس معمولا بعد از جراحی ارتوگناتیک بهبود می‌یابد. بر طرف شدن مشکل آپنه در خواب نیز از دیگر مزایای این جراحی است.
جلوگیری از آسیب به دندانها: به دلیل اینکه بعد ازجراحی بار روی دندانها یکنواخت توزیع می‌شود، فشار بر روی دندانها و آسیب به آن‌ها به حداقل ممکن می‌رسد.
حل مشکلات هضم و گوارش: قرارگیری درست دندانها و فک سبب جویدن و بلع صحیح غذا شدن و مشکلات هضم و گوارش را بر طرف می‌کند.
مراقبت‌های پس از جراحی ارتوگناتیک
مراقبت‌های پس از جراحی ارتوگناتیک بسیار مهم و حیاتی هستند چرا که در روند بهبودی، نتیجه نهایی و کاهش بروز عوارض بسیار تاثیرگذارند. انجام دقیق مراقبت‌ها و دستورالعمل‌ها پس از جراحی کمک خواهد کرد تا فرد در بلند مدت به بهترین نتیجه برسد و از مشکلات و عوارضی که ممکن است سلامتی فرد را تحت الشعاع قرار دهند، جلوگیری شود. در اینجا به مهمترین مراقبت‌های پس از جراحی ارتوگناتیک اشاره می‌کنیم.
- تغذیه مناسب
باید رژیم غذایی مایع و نرم در هفته‌های اول تا زمان بهبود فک برای بیمار رعایت شود و پیشنهاد می‌شود وعدهضهای غذایی کوچکتر و تعداد وعده‌ها بیشتر باشد.
- کنترل درد
استفاده از داروهای مسکن طبق تجویز پزشک برای تسکین درد در روزهای اولیه پس از جراحی توصیه می‌شود.
- کنترل تورم و کبودی
برای کاهش ورم و کبودی پس از جراحی فک می‌توان از کمپرس سرد استفاده کرد همچنین بالا نگه داشتن سر در زمان استراحت یکی از مراقبت‌های و اقدامات ضروری پس از جراحی است.
- پیشگیری از عفونت
مراقبت از دهان و دندان و رعایت بهداشت و استفاده از داروهای تجویز شده مانند آنتی بیوتیک‌ها در پیشگیری از عفونت بسیار تاثیرگذارند.
- اجتناب از فعالیت شدید
بعد از جراحی بنا به شدت و نوع آن باید مدت زمانی را به استراحت پرداخت و پس از مدت زمان مشخص شده توسط پزشک ابتدا به فعالیت‌های سبک و روزمره پرداخت و به هیچ عنوان پس از جراحی فک نباید ورزش و فعالیت‌های سنگین انجام داد.
- ویزیت پیگیری
یکی دیگر از موارد مهم پس از جراحی مراجعه منظم و به موقع به پزشک است تا روند بهبودی و درمان کامل و به طور دقیق پیگیری شود.
عوارض جراحی ارتوگناتیک
جراحی فک نیز مانند هر عمل جراحی دیگر ممکن است عوارضی داشته باشد. مراقبت‌های بعد از عمل و رعایت کامل دستورالعمل‌های پزشک سبب به حداقل رسیدن عوارض احتمالی آن می‌شود. رایج‌ترین عوارض جراحی ارتوگناتیک عبارت‌اند از:
- عفونت
- خونریزی
- تورم و کبودی
- آسیب عصبی
- تغییرات در بویایی و چشایی
- تهوع و استفراغ
- برگشت فک به حالت قبلی
- نیاز به درمان ریشه برخی دندانها
- از دست دادن بخشی از فک
- مشکلات گفتاری
- اختلال در عملکرد مفصل گیجگاهی فکی
- مشکلات تنفسی
- اختلال در ارتودنسی
این عوارض و خطرات بسیار نادر هستند و در صورتی که جراحی تحت نظر تیم پزشکی حرفه‌ای و در مزکر معتبر انجام شود احتمال بروز عوارض بسیار کاهش می‌یابد. به طور کلی طبق تحقیقات افرادی که تحت عمل دو فک بالا و پایین قرار می‌گیرند احتمال دارد عوارض بیشتری را تجربه کنند.
هزینه جراحی فک یا جراحی ارتوگاگناتیک
هزینه جراحی ارتوگناتیک به عوامل مختلفی از جمله میزان پیچیدگی جراحی، محل جراحی، جراح، نیاز به درمانهای موازی، بیمارستان و مرکز جراحی و… بستگی دارد و نمیتوان هزینه مشخص و ثابتی برای آن اعلام کرد. این جراحی در واقع یک جراحی چند رشته‌ای است و در حالت ایده‌آل تیم پزشکی شامل متخصص ارتودنسی، جراح فک و صورت، متخصص بیهوشی و سایر متخصصان ( متخصص تغذیه، روانشناس، گفتار درمانگر) می‌باشد.
توصیه می‌کنیم برای اصلاح ناهنجاریضهای فک به دندانپزشک مراجعه کنید تا در صورت امکان با روشه‌های درمانی مانند ارتودنسی و سایر روش‌های غیر جراحی درمان شما انجام گیرد. کینگ دنتال با در اختیار داشتن دندانپزشکان و متخصصان مجرب یکی از بهترین مراکز ارائه انواع خدمات دندانپزشکی در تهران است. برای دریافت هر گونه اطلاعات و نوبت مشاوره می‌توانید با شماره‌های درج شده تماس بگیرید تا همکاران ما در کینگ دنتال جهت مشاوره و اخذ نوبت شما را راهنمایی کنند.
سوالات متداول
مدت زمان دوره نقاهت جراحی ارتوگناتیک چقدر است؟
بسته به فرد و نوع جراحی معمولا چند هفته تا چند ماه بعد از جراحی فک نیاز به استراحت وجود دارد.
میزان درد در جراحی ارتوگناتیک چقدر است؟
درد ناشی از جراحی معمولا با داروهای مسکن کنترل می‌شود.
آمادگی‌های قبل از جراحی فک چیست؟
به عنوان آمادگیضهای قبل از جراحی فک، رعایت رژیم غذایی، تمیز کردن دهان و دندان و خود مراقبتی توصیه می‌شود.
آیا بعد از جراحی امکان باز و بسته کردن دهان وجود دارد؟
بله، بعد از جراحی امکان باز و بسته کردن دهان وجود دارد ولی معمولا تا دو هفته باز کردن دهان با درد همراه است.
آیا جراحی فک در سنین کودکی نیاز است؟
خیر، برای جراحی ارتوگناتیک و اصلاح فک باید رشد استخوان‌ها متوقف شده باشد. کودکان به دلیل اینکه در سن رشد هستند، نمی‌توانند تحت جراحی ارتوگناتیک قرار بگیرند.
در صورتی که نیاز به انجام خدمات تخصصی مانند بلیچینگ دندان، کامپوزیت دندان، لمینت دندان، ایمپلنت دندان، عصب کشی دندان، پروتز دندان و… داشتید با ما در کلینیک دندانپزشکی کینگ دنتال در تماس باشید.
 چیست و چه کاربردی دارد؟){kind=link}
بدون دیدگاه